Kadının Evlilik Öncesi ve Sonrasında Soyadı Kullanımı
Kadın doğumla babasının soyadını alır. Evlenmez veya soyadı değişikliği sebebiyle herhangi bir başvuru yapmaz ise doğumla babasından kazandığı soyadını kullanmaya devam eder.
Hukuk sistemimizde önceleri evlendikten sonra eşin soyadını almak bir zorunluluktu. Bu konuda uzun hukuki mücadeleler sonunda Anayasa Mahkemesi, evli kadının kocasının soyadını kullanmaksızın yalnızca kendi soyadını kullanabilmesi için kararını verdi.
Akabinde Yargıtay Hukuk Genel Kurulu E. 2014/2-889 K. 2015/2011 T. 30.09.2015 Tarihli ilamı; (I) “…kişinin soyadı özel hayat kapsamında değerlendirilmiş ve evli kadının kocasının soyadını kullanma zorunluluğu özel hayata bir müdahale olarak kabul edilerek Medeni Kanun’un konuya ilişkin düzenlemesi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 8. ve 14. maddelerine aykırı bulunmuştur. Buna göre, AİHS ve diğer uluslararası insan hakları antlaşmaları ile çatışan 4721 sayılı Kanun’un 187. maddesi karara esas alınmayarak, kızlık soyadının kullanılması talebi AİHS’nin 8. ve Anayasa’nın 17. maddesi kapsamında bir insan hakkı olarak kabul edilip cinsiyete dayalı olarak bir ayrıma tabi tutulmaksızın erkek ve kadın arasında eşit şekilde uygulanması gerektiğinden kızlık soyadını kullanmak istemek için haklı bir gerekçenin bulunmasına ihtiyaç bulunmadığının kabulü gerekmiştir…” şeklindedir. Böylelikle sadece kendi soyadını kullanmak isteyen kadınların Aile Mahkemelerinde açacakları dava ile kendi soyadlarını kullanabilmesi mümkün kılınmıştır. Ancak uygulamada bu konuda yerleşmiş bir durum oluşmamıştır. Bu nedenle, evli kadının sadece bekarlık soyadını kullanması için açılacak davada alanında uzman avukatlardan destek alması gerekmektedir.
Kadın boşanması halinde, hiçbir başvuruda bulunmazsa doğumla babasından kazanmış olduğu soyadına geri döner. Kadın dilerse boşanma sonrası kocanın soyadını kullanmaya devam edebilir. Bu durumda kocanın zarar görmemesi ve kadının bu durumdan haklı bir menfaatinin bulunması hususları aranmaktadır. Aksi halde kadının kocasının soyadını kullanması engellenebilmekte ve eski soyadına geri dönmesi sağlanmaktadır.